Türkiye'de ve Dünyada İdam Cezası

Önerilen Video ▼

Türkiye'de ve Dünyada İdam Cezası

İdam yani ölüm cezası... Kelime anlamı olarak suçlu olduğu kabul edilen bireylerin devlet tarafından kanuni yollarla öldürülmek sûretiyle hayatlarına son verilmesi olan bu uygulama, Türkiye'de 15 temmuzdaki darbe girişiminden sonra yeniden gündeme geldi. 1984 yılında gerçekleşen son infazdan sonra 20 yıl boyunca fiili olarak uygulanmayan idam cezası, en sonunda Avrupa Birliği uyum yasaları çerçevesinde 2004 yılında yasalardan tamamen çıkarılmıştı. Türkiye'de meclisin kurulduğu 1920 yılından 1984 yılına kadar İstiklal Mahkemeleri'nin uyguladığı idamlar hariç, 712 kişiye TBMM tarafından onaylanan ve infazı gerçekleştirilen ölüm cezası verilmişti.



İdam cezası uygulandığı çoğu yerde önceden tasarlanmış cinayet, casusluk, vatana ihanet veya askeri mahkemelerde korkaklık, firar, asilik ve ayaklanma gibi suçların kapsamında kulanılır. İnsanlık tarihi boyunca en ilkel kabilelerden, en büyük imparatorluklara ve günümüz devletlerine kadar idam her zaman uygulanmış ve hâlâ birçok ülkede uygulanmaya da devam etmektedir. Avrupa'da da idam cezası son derece kanlı bir geçmişten sonra çok yakın bir dönemde kaldırılmaya başlandı. Fransa 1977 yılına kadar meşhur giyotiniyle kafa kesmek sûretiyle idam cezalarını gerçekleştiriyordu. Ancak 1981 yılında idam cezasını kaldırmıştı. İngiltere'de ise idam cezasının kaldırıldığı 1965 yılına kadar o kadar çok infaz gerçekleştirilmiştir ki, tek bir cellat, Albert Pierrepoint 22 yılda 608 adam asarak tarihe geçmiştir. Günümüz Almanya sınırlarında ise son idam 1981 yılında infaz edilmiş ve 1987 yılında idam tamamen kaldırılmıştır. Avrupa'da idam cezasının hâlâ uygulayan tek ülke Belarus'tur. Bu ülkede halk idamı desteklediği için hükümet uluslararası baskılara rağmen idamı kaldırmamaktadır.



İdam cezası şu anda dünya genelinde 58 ülkenin yasasında yer almaktadır.
102 ülke ölüm cezasını yasalarından tamamen çıkarmış durumdadır.
6 ülke savaş suçları ya da askeri yasaların ihlâl edilmesi gibi istisnai durumlar dışında ölüm cezası öngörülmüyor.
32 ülkede yasalarından idam cezasını kaldırmamış olmakla birlikte, pratikte uygulamıyorlar.

Dünyada idam cezasını uygulamaya devam eden ülkeler arasında ABD, Çin, Japonya, Hindistan gibi gelişmiş ülkeler de dikkat çekiyor. Uluslararası af örgütünün raporuna göre eskiye oranla idam cezasında artış olduğu ve daha önce ölüm cezasını uygulamadan kaldırmış olan bazı ülkelerin uygulamaya geri döndüğü belirtilmektedir. Bu ülkeler arasında Japonya, Hindistan, Pakistan da bulunmaktadır. Son olarak Endonezya'da 2014 yılında kaldırılan idam cezası, 2015 yılında acil durum olarak tekrar başlatılmıştır.



Resmi bilgilere göre 2015 yılında dünya genelinde idam edilen kişilerin toplam sayısı 1934'tür. Bu rakama dünyada en çok infaz uygulayan ve infaz kapsamı en geniş ülke olan Çin'deki rakamlar dahil değildir. Hâlâ idam cezasının uygulandığı başlıca ülkelerde ise durum şu şekilde:

ABD, dünyada özgürlüklerin ve demokrasilerin beşiği olan ABD'de devlete karşı işlenen suçlar ve kişilere yönelik cinayet gibi suçlarda idam kararları verilebiliyor. ABD'de her eyaletin ceza yasası ayrı olduğundan, 50 eyaletten 38'inde idam cezası uygulanmaktadır. Çeşitli eyaletlerde 1976'dan bu yana 1437 kişi idam edilmiş, hâlâ idam sırasını bekleyen binlerce insan bulunmaktadır. Asarak idamı insanlık dışı ve zalimce bulan ABD'liler, 1888 yılından itibaren daha insancıl bir infaz yöntemi olarak gördükleri elektrikli sandalyeyle infazı gerçekleştirmeye başladılar. 1920 yılından 1982 yılına kadar gaz odası da bir idam yöntemi olarak kullanıldı. Son yıllarda yaygın olarak zehirli iğne yöntemi kullanılmakla birlikte mahkûmlara, zehirli iğne veya elektrikli sandalyeyle infaz seçenekleri sunuluyor ve karar kendilerine bırakılıyor.



Çin'de cinayet, ihanet, casusluk gibi suçların yanında insan kaçakcılığı, uyuşturucu kaçakcılığı, yolsuzluk, siyasi suçlar, sahte kimlik ticareti, kamu zarar vermek gibi 68 kadar suç idamla cezalandırılıyor. Bu nedenle en çok idam cezası veren ve infaz eden ülke Çin'dir. Çin hükümeti infaz rakamlarını gizli tuttuğu için hiçbir zaman idamların gerçek sayısına dair bir bilgi edinilememektedir. Ancak uluslararası af örgütünün tahminlerine göre Çin'de her yıl binden fazla insan idam edilmektedir. Çin'de idam cezaları enseye sıkılan tek kurşunla infaz ediliyor. Genellikle sanıkların cezalarını mahkeme başkanı ilan eder etmez, idam da aynı gün gerçekleştiriliyor.

Suudi Arabistan'da vatan hainliği, cinayet, dinden dönme, dine karşı işlenen suçlar, büyücülük, silahlı soygun, tecavüz, zina ve uyuşturucu madde ticaretinin cezası olarak idam uygulanıyor. İnfazlar kamuya açık alanlardaki meydanlarda, cuma namazından hemen sonra gerçekleştiriliyor. İnfaz kılıçla baş kesme ve bazı suçlarda recim, yani taşlayarak öldürmek sûretiyle yapılıyor. Uluslararası af örgütünün raporuna göre Suudi Arabistan'da 2015 yılında 158 idam gerçekleştirilmiştir.



İran... Çin'den sonra en fazla idam cezasının uygulandığı ülke olan İran'da, tecavüz, vatan hainliği, hırsızlık, uyuşturucu, terör ve eşcinselliğin cezası idam. Suçlular olay yerinde veya şehir merkezlerinde asılmak sûretiyle cezalandırılıyor. İran'da 2015 yılında 977 kişinin idam edildiği belirtiliyor.

Kuzey Kore, dış dünyaya kapalı bir ülke olduğu için idam cezaları ve infazlarla ilgili resmi bilgiler bulunmuyor. Ancak halka ihanet, vatana ihanet, fuhuş ve cinayet suçlarının idamla cezalandırıldığı belirtiliyor. Her yıl çok sayıda infazın gerçekleştirildiği, idam kararının ve infaz şeklinin tamamen ülke lideri Kim Jong-Un kararıyla yapıldığı biliniyor. Kuzey Kore'de geçtiğimiz günlerde savunma bakanı Hyon Yong-chol'un katıldığı bir toplantıda uyukladığı için saygısızlık ve sadakatsizlikle suçlanmış ve uçaksavar ateşiyle kurşuna dizilerek idam edilmişti. Kim Jong-Un 2014 yılında ise vatana ihanetle suçladığı eniştesi ve 5 resmi görevliyi çırılçıplak soyup 120 adet aç köpeğin önüne atarak idam ettirmişti. Havan topu ve alev makinesi kullanarak idam etmek de Kim Jong-Un'un kullandığı yöntemlerden.



Japonya, ABD dışında en çok idam cezasının uygulandığı gelişmiş ülkelerden biri. Japonya'da cinayetle, vatana ihanet suçlarına idam cezası uygulanıyor. İdam cezaları genellikle vahşice işlenen cinayetlere ve birden fazla kişiyi öldürmekle suçlu bulunanlara veriliyor. Cinayet işleyenlerin yaşama haklarına sahip olmadığı düşüncesi, Japonya'da olması gereken adalet olarak görülüyor. Bu nedenle yapılan araştırmaya göre Japonların neredeyse %80'i idam cezasından yana. Uzun bir dönem uygulamadan kaldırılan idam cezası, 2012 yılından bu yana tekrar uygulanmaya başlandı ve o tarihten beri 16 kişi idam edildi. Ülkede idam cezaları büyük bir gizlilik içinde ve asılarak gerçekleştiriliyor.