Genel Kültür
Bu içeriği 3 dakikada okuyabilirsiniz.
Sonik Patlama Sesi ve Etkileri
15 Temmuz 2016 gecesi Türk Silahlı Kuvvetleri içinde yuvalanan FETÖ/PDY terör örgütü tarafından gerçekleştirilen darbe girişimi esnasında saatler boyu kulakları inleten bir ses duyulmaya başlandı. Bu ses, bomba patlamasına çok benzeyen ve hatta çok kez bomba patlaması ile karıştırılan bu sesin sebebi sonik patlamalardır.
Sonik patlama (sonic boom), ses hızında veya ses hızının üstünde bir hızda hareket etmenin sonucunda meydana gelen bir olaydır. Ses hızı, deniz seviyesinde ve 21 santigrat derece sıcaklıkta, saatte yaklaşık 1235.5 km'dir. Günümüzde havacılık teknolojisi düşünüldüğünde bu hızın aşılması çok zor olmadığından dolayı sonik patlamalar meydana gelebiliyor.
Buna en yakın örnek F-16 uçaklarıdır. F-16'lar ses hızından da hızlı uçabildikleri için sonik patlama oluşturuyorlar. Peki neden her zaman ses hızını aşan uçakların sesleri duyulmuyor ? Bunun sebebi: Ses hızını aşan uçakların oluşturduğu sonik patlamanın yerde duyulabilmesi için uçakların oldukça alçaktan uçması gerekiyor. Daha ayrıntılı anlatmak gerekirse: Uçaklar hareket halindeyken devamlı, bulundukları konumdan dışarı doğru giderek genişleyen küresel ses dalgaları oluşur. Bu dalgalara ses dalgaları denir ve bu dalgaların hızları o anki atmosfer şartlarına göre değişir. Söz konusu uçak bu hıza ulaştığı andan itibaren ses ile aynı hızda ilerlediği için ses duvarının da sonuna dayanmış olur ve oluşan tüm ses dalgalarını da önüne katar. Bu dalgalar moleküller üzerinde titreşim etkisi oluşturduğundan, üst üste binen ses dalgalarının titreşim etkisi de katlanarak artmış olur.
Bu durum sonucunda artık bir şok dalgası oluşmuştur. Aynı esnada yüksek basınca sahip bir hava duvarı da ortaya çıkmıştır. Jetler çok hızlı gittiklerinden dolayı bu duvarı delerek ses hızını aşarlar. Bu esnada da ortaya müthiş bir gürültü çıkar. Bu olay yerden oldukça yüksek alanlarda gerçekleşiyorsa, şok dalgası yere ulaşamayacağı için yerdeki insanlar bir şey duymaz.
Fakat olay yere yakın bir mesafede gerçekleşiyorsa, kulakları sağır edebilecek seviyede güçlü bir gürültü duyulur. Hatta ses dalgalarının titreşim etkileri sebebiyle şiddetli şekilde sarsılınır ve camlar kırılabilir. Sonik patlama sesinin bilimi kısaca bu şekildedir.
Bu seslerin insan fizyolojisi ve psikolojisi üzerindeki etkilerini anlatmak gerekirse: Sonik patlamaların sebep olduğu etkilerden bazıları, sürekli olarak tedirgin olma durumu, aktivitelere eşlik edememe ve hareket bozukluğu, düzensiz ve huzursuz uyku sorunu gibi etkilerdir. Uzmanlar sonik patlamaların etkisine giren insanların tepkilerinin gözle görülebilecek düzeyde değiştiğini ve olumsuz yönde etkilendiği gözlemlenmiş. Bunların dışında kan basıncının yükselmesi, kalp atışlarının düzensizleşmesi, bedeni kontrol kabiliyetinin azalması da meydana çıkabilecek olumsuz etkilerdendir. Ayrıca kol veya bacak bölgelerinde seğirme, tutulma, halsizlik veya ağrı hissedilebilir. Bu etkiler çok uzun sürmese de bazı durumlarda, sonik patlamaya maruz kalan kişilerin uyku düzenlerinin düzelmesinin uzunca bir zaman aldığı tespit edilmiş. Ayırca bu dalgalar sadece insanları etkilemiyor, hayvanlar üzerinde dahi hem psikolojik hem de fizyolojik olarak hemen hemen aynı etkiler oluşmaktadır.
Bu içeriği MasivaTurk.com sitesini kaynak göstererek kullanabilirsiniz. İçeriklerin; MasivaTurk.com sitesi kaynak gösterilmeden herhangi bir web sayfasında, sosyal
medyada ve görsel basında yayınlanması yasaktır. Ayrıntılı bilgi için Kullanım Koşulları sayfasını okuyabilirsiniz.
25.07.2016
Patlamanın görüntüsü de ayrı bir güzel bence, fakat bir keresinde denk geldim, sanırsın bomba atıyorlar, o derece korkmuştum.
Bombadan bile çok daha gür bir ses çıkarabiliyor, çoğu kişi darbe gecesine kadar deneyimlememişti. Ancak eski yaşadığım yerde ki eğitim uçuşları sayesinde kendim oldukça sık tecrübe ettim, bazen pencerelerde cam bile bırakmıyordu :(
Sonik patlamanın görüntüsü bile son derece etkileyici. Görüntüleri iyi yakalamışlar.
Bu konuyu okuyunca hep aklıma geliyor. Bizler bomba sandık ama şu da iyi bilinmeli: bir gram korkmadık hatta daha çok dışarı çıktık!
Bunu canlı olarak yaşadım. Çok kötü bir şey. Camlar patlayacak sandım bir an.
Tam da benim yaşadığım olayı anlatmışsınız, aslında herkes yaşadı ama ben gerçekten bomba atıyorlar sandım. Bir arkadaş da o ses patlaması dedi. O zaman anladık.
Sonik patlama sesi müthiş korkutucu... Darbe gecesine kadar bir çoğumuz bilmiyorduk bile.
Resimden de anlaşılıyor sesin nasıl oluştuğu. Aklıma şu geliyor: insan ışık hızını aşarsa ne olur acaba ?
Hain teröristler yüzünden sonic patlama lafını çok duyar olmuştum televizyonlarda. Bu yazı sayesinde de sonic patlama neymiş onu da öğrendik.
Ses duvarını aşmak sonik patlama sesini oluşturuyor anladığımız kadarı ile yere yakın olursa çamların bile kırılabileceğidir.
İlk başta bende bomba atılıyor sanmıştım ama sonra anladım ki sesten dolayı bu durum meydana geliyor. Ama tabi o anda bomba sandık. Bu zamana uygun iyi bir paylaşım olmuş.
Ben sonik patlamaya şahit oldum, hatta tüm Eskişehir çıkan sesi duydu. Korkutucu bir ses.