Medyanın En Çok Kullandığı Algı Yönlendirme Yöntemi: Framing Effect (Çerçeveleme Etkisi)

Önerilen Video ▼

Medyanın En Çok Kullandığı Algı Yönlendirme Yöntemi: Framing Effect (Çerçeveleme Etkisi)

Türkçeye "Çerçeveleme Etkisi" olarak çevrilen bu kavram, günümüzde, özellikle gazetecilerin en çok başvurduğu yöntemlerden biridir.

Framing yani çerçeveleme; bir olayın hangi çerçeve içerisinde anlatıldığına göre birbirinden tamamen zıt olabilecek kadar farklı etkiler oluşturur. Başka bir deyişle; bireylerin aynı durumlara, farklı sunuluş şekli ile farklı tepkiler vermelerini ifade etmektedir. Çerçeveleme, yalnızca habercilikte değil; ekonomi, politika ve hatta günlük hayatta bile birçok farklı alanda kullanılır.

Aşğıdaki resimde, bir adamı arkadan bıçakla kovalayan başka bir adam görülmektedir. Fakat hemen onların fotoğrafını çeken medya organı ise tam tersi; öndeki adamın arkadaki adamı bıçaklamaya çalıştığı algısını oluşturmaktadır.



Çerçeveleme etkisinin en güzel anlatıldığı şekillerden birisi aşağıda okların bulunduğu resimdir. Resimde iki figür vardır. Bu figürlerdeki çizgilerden hangisinin daha uzun olduğu sorulduğunda, her ikisinin de aynı uzunlukta olduğundan emin olmak için cetvelle ölçüm yapılması gerekse de, genel olarak ikinci çizginin birinci çizgiden daha uzun olduğu düşünülür. Fakat durum görüldüğü gibi değildir; başka bir deyişle algılandığı gibi değildir. Şekilde yer alan iki çizgide aynı uzunluktadır. Sadece bir algı yanılması mevcuttur.



Bu kuram anlatılırken habercilikte en çok verilen örnek aşağıdaki görseldir. Görselin yalnızca sol kısmı görüldüğünde askerin acımasız olduğu, yalnızca sağ kısmı görüldüğünde ise askerin merhametli olduğu düşünülür. Gerçeği anlamak için ortadaki tam resmin görülmesi gerekir ki, çoğu gazete de bunu bu şekilde basmaz.



Çok iyi hazırlanmış bir çerçeveleme etkisinin anlaşılması oldukça zordur ve bundan dolayı insanları kolaylıkla manipüle edebilir. Ortalamanın çok üstünde zekaya sahip ve çerçeveleme etkisi konusunda ustalamış biri bile iyi bir çerçeveleme etkisini (framing effect) farketmeyebilir. Öyle ki çerçeveleme etkisi ustası, nobel ödüllü Daniel Kahneman bile kendisinin yeni ve iyi bir çerçevelemeyi anlayamayacağını söylemiştir.