Ajanlarca Tercih Edilen ve Siyanürden 6000 Kat Daha Güçlü Bir Zehir: Risin

Önerilen Video ▼

Ajanlarca Tercih Edilen ve Siyanürden 6000 Kat Daha Güçlü Bir Zehir: Risin

Breaking Bad dizisinde Walter White karakterinin kullandığı ve keneotu (latince: Ricinus communis) tohumlarının işlenmesiyle elde edilen, hücreler üzerinde özel tahrip edici etkisi olan çok güçlü bir zehirdir. Tohumları tıpkı bir fasulyeyi andırır.

Keneotunun tüm dünyaya yayılmış olduğu ve keneotundan oluşan ürünün bile risin içerdiği düşünüldüğünde, pek çok ülkenin ya da yasa dışı grubun risin elde etmesinin zor olmayacağı açıktır. Elde etmesi kolay olduğu kadar zehir etkileri de çok olan risin, gaz halinde solunduğunda "akut solunum yetmezliğine" sebep olur.

Hastalık belirtileri ilk sekiz saatte bile çıkabilirken, genellikle 36-72 saat içerisinde solunum yetmezliği gelişir. Ağızdan alındığında mide ve bağırsaktaki etkileri sebebiyle dolaşım yetmezliği oluşur ve ölüm gelişir. Damar içine enjekte edilirse veya daha nadiren diğer yollardan alındığında, vücutta organlara zarar verebilecek düzeyde kan damarlarındaki kan akımını azaltabilir ya da engelleyebilir.



Bitkinin tohumlarında bulunan risin maddesi siyanürden 6.000 kat daha öldürücüdür. Maruz kalındığı anda herhangi bir panzehiri yoktur. Risin bulunduğu vücuttaki ribozomların etkinliğini azaltan bir enzim inhibitörüdür (engelleyici). Protein sentezi ise ribozomlarda gerçekleşir. Bir insanın yaşamına devam edebilmesi için gerekli olan bu sentez yapılamazsa hücre ölür.

Etki mekanizması şu şekildedir; hücrelerde protein sentezinden sorumlu ribozomları hedef alarak protein sentezini pasif hale getirir ve bu sayede hücre ölür. Vücuda giren risin pasifleşinceye kadar hücreden hücreye giderek bu işlemi yapmaya devam eder. Bu sayede az bir miktarı dahi öldürücü hale gelir.

Rivayete göre bu tohumları çiğnemeden yemek insana zarar vermezken, bunları çiğnemek insanın ölümüne neden olabiliyor. Risin, vücuda dağıldığında ilk belirtileri kusma, yüksek ateş, ilerleyen safhalarda ise kanlı kusma gerçekleşiyor ve kurban ölüyor.



Eskiden Sovyetler Birliği gibi doğu bloku ülkeleri, rejim muhaliflerini sessiz sedasız bir şekilde bu madde ile öldürürdü. Yakın zamana kadar vücutta risin maddesi tespit edilemiyordu ancak günümüz tıp teknolojisindeki "enzim immunoassay tekniği" ile risin antikorları saptanabilmektedir.

Ayrıca bu maddeyi koklamak da aynı derecede insana zararlıdır. Risin, II. Dünya Savaşı sırasında en parlak günlerini yaşamıştır. Mermilere sürülmekten, havaya sıkılmaya kadar türlü şekilde kullanılmıştır.

Hızlı bir biçimde öldürmesi, eskiden 70'li yıllarda otopside, kanda risin varlığını saptayacak yöntemler yoktu ve fark edilememesi nedeniyle ülkelerin gizli servisleri tarafından geçmişte pek çok kez kullanılmıştır.



Bunların belki de en dikkat çekeni Bulgar gazeteci, yazar Georgi Ivanov Markov'du. 1978'de Bulgar uyruklu gazeteci-yazar Georgi Markov, ülkesinden kaçarak İngiltere'ye sığındı. 7 Eylül 1978 tarihinde Londra'daki Waterloo köprüsü üzerinde yürüdüğü sırada, arkasından yanaşan bir şahıs, şemsiyesinin ucunu kazara Markov'un bacağına dokundurdu. Olaydan birkaç saat sonra fenalaşan Markov üç gün sonra öldü.

Otopsi sırasında maktulün kanında risine rastlandı, ancak bunun dışında ilginç bir ayrıntı daha doktorların dikkatini çekti. Markov'un bacak derisinin altında 0.6 milimetre çapında tuhaf metal bir küre vardı. Mikroskop altında incelenmesinden sonra üzerinde iki kılcal hazne olduğu görülen kürenin içinde ise risin kalıntılarına rastlandı.

Saldırının Bulgar gizli servisi tarafından düzenlendiği ve ucundaki zehirli topu kurbanın vücuduna zerk etmeye yarayan özel bir mekanizmaya sahip şemsiye ile gerçekleştirildiği kesinlik kazandı.



Bugün, bu şemsiye Amerika Washington DC'de bulunan Uluslararası Casus Müzesi'nde sergilenmektedir.

Yazılı basında ve internet ortamında nasıl elde edilebileceği, ne şekilde saklanacağı ve kullanılacağı yer alan risinin, yazıda belrtildiği gibi biyolojik silah olarak oluşturduğu tehlike açıktır.